ZUS nie wypłaci odsetek za opóźnienia: co na to Rzecznik Praw Obywatelskich?

W ostatnich latach pandemia COVID-19 wpłynęła na wiele aspektów życia społecznego i gospodarczego, w tym na funkcjonowanie instytucji publicznych takich jak Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Jednym z kontrowersyjnych tematów jest kwestia niewypłacania odsetek za opóźnienia w świadczeniach przez ZUS. Przepis art. 31zd ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z COVID-19 zwalnia ZUS z tego obowiązku w okresie stanu zagrożenia epidemicznego. Choć stan epidemii został zakończony, przepis ten nadal obowiązuje, co rodzi pytania o jego zasadność i wpływ na świadczeniobiorców. W artykule przyjrzymy się przyczynom utrzymania tego przepisu oraz jego konsekwencjom dla obywateli i samego ZUS.

Kluczowe wnioski:
„`html

• ZUS jest zwolniony z obowiązku wypłaty odsetek za opóźnienia w świadczeniach na podstawie art. 31zd ustawy o COVID-19, co budzi kontrowersje i pytania o zasadność tego przepisu.
• Przepis ten obowiązuje do momentu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego oraz przez 30 dni po jego zakończeniu, mimo poprawy sytuacji epidemiologicznej.
• Rzecznik Praw Obywatelskich interweniował, podkreślając potrzebę ponownego rozważenia zasadności utrzymywania obecnych regulacji prawnych.
• Projekt ustawy o zmianie przepisów dotyczących odsetek nie został kontynuowany z powodu utrzymującego się stanu zagrożenia epidemicznego i stanowiska Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.
• Ministerstwo uznaje obecne przepisy za adekwatne do sytuacji prawnej i epidemiologicznej, mimo oczekiwań społecznych i interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich.

„`

Dlaczego ZUS nie płaci odsetek za opóźnienia?

Przepis art. 31zd ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z COVID-19 stanowi, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) jest zwolniony z obowiązku wypłaty odsetek za świadczenia wypłacone po terminie w okresie stanu zagrożenia epidemicznego. Mimo zakończenia stanu epidemii, przepis ten nadal obowiązuje, ponieważ obecnie utrzymuje się stan zagrożenia epidemicznego. Oznacza to, że ZUS nie musi płacić odsetek ustawowych za opóźnienia w wypłacie świadczeń, co budzi kontrowersje i pytania o zasadność takiego rozwiązania.

Warto zrozumieć, dlaczego ten przepis wciąż jest aktualny. Przede wszystkim, jego celem było złagodzenie obciążeń ZUS w czasie pandemii, kiedy to liczba wniosków o świadczenia znacznie wzrosła. W praktyce oznacza to, że:

• ZUS nie ponosi dodatkowych kosztów związanych z opóźnieniami w wypłatach.
• Świadczeniobiorcy nie otrzymują rekompensaty finansowej za czas oczekiwania na należne im środki.
• Przepis ten obowiązuje do momentu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego oraz przez 30 dni po jego zakończeniu.

Mimo że sytuacja epidemiologiczna uległa poprawie, przepisy te pozostają w mocy, co może być postrzegane jako niesprawiedliwe wobec osób oczekujących na swoje świadczenia. Dlatego też temat ten jest przedmiotem dyskusji zarówno wśród obywateli, jak i instytucji publicznych.

Rola Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie opóźnień ZUS

Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) interweniował w sprawie niewypłacania odsetek przez ZUS, podkreślając, że zwiększony wpływ wniosków o świadczenia podczas pandemii znacząco wpłynął na opóźnienia. W swoim wystąpieniu do ministra rodziny i polityki społecznej RPO zwrócił uwagę na fakt, że przepisy specustawy COVID-19, które zwalniają ZUS z obowiązku wypłaty odsetek za opóźnienia, były uzasadnione jedynie w okresie intensywnego napływu wniosków. Mimo zakończenia stanu epidemii, stan zagrożenia epidemicznego nadal obowiązuje, co według RPO nie powinno być powodem do dalszego stosowania tego przepisu.

Argumenty RPO wskazują na potrzebę ponownego rozważenia zasadności utrzymywania obecnych regulacji prawnych. W związku z tym Rzecznik Praw Obywatelskich skierował swoje uwagi do ministra rodziny i polityki społecznej, apelując o przyspieszenie prac nad zmianą przepisów. RPO podkreśla, że choć opóźnienia były nieuniknione w szczytowym momencie pandemii, obecnie sytuacja uległa poprawie i nie ma już podstaw do dalszego zwalniania ZUS z obowiązku wypłaty odsetek za zwłokę. Taka zmiana mogłaby przywrócić równowagę pomiędzy interesami obywateli a działaniami instytucji państwowych.

Propozycje zmian w przepisach dotyczących odsetek

Projekt ustawy o zmianie ustawy COVID-19, który miał na celu skrócenie okresu zwolnienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z obowiązku wypłaty odsetek za opóźnienia w świadczeniach, był przedmiotem wielu dyskusji. Mimo że propozycja ta trafiła do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych, rząd nie zdecydował się na jej kontynuację. Główne powody rezygnacji z dalszych prac nad projektem to m.in.

• utrzymujący się stan zagrożenia epidemicznego,
• brak uchylenia przepisu art. 31zd przez inną ustawę,
• oraz stanowisko Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, które uznało, że obecne regulacje są wystarczające.

Mimo zakończenia stanu epidemii, przepis art. 31zd nadal obowiązuje z uwagi na przedłużający się stan zagrożenia epidemicznego. Wiceminister Stanisław Szwed w swojej odpowiedzi podkreślił, że projekt ustawy o zmianie ustawy COVID-19 nie będzie kontynuowany w kształcie przesłanym do uzgodnień. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej argumentuje, że obecne przepisy są adekwatne do sytuacji prawnej i epidemiologicznej w kraju. W związku z tym ZUS pozostaje zwolniony z wypłaty odsetek za opóźnienia w świadczeniach, co budzi kontrowersje wśród obywateli oraz instytucji takich jak Rzecznik Praw Obywatelskich.

Stanowisko Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej

W odpowiedzi na pytania dotyczące prac nad projektem ustawy, wiceminister Stanisław Szwed wyjaśnił, że stan zagrożenia epidemicznego nadal obowiązuje. To właśnie ten stan jest kluczowym czynnikiem, który uzasadnia brak zmian w przepisach dotyczących wypłaty odsetek przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wiceminister podkreślił, że przepisy art. 31zd ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z COVID-19 pozostają w mocy, co oznacza, że ZUS nie jest zobowiązany do wypłaty odsetek za opóźnienia w świadczeniach wypłaconych po terminie.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej wskazuje na kilka kluczowych powodów, dla których projekt ustawy o zmianie przepisów nie będzie kontynuowany:

• Obowiązujący stan zagrożenia epidemicznego – mimo zakończenia stanu epidemii, obecne przepisy nadal mają zastosowanie.
• Brak uchylenia przepisów przez inną ustawę – dotychczasowe regulacje nie zostały zmienione przez nowe akty prawne.
• Tendencja spadkowa opóźnień ZUS – zauważalna poprawa w terminowości wypłat świadczeń przez ZUS.

Te czynniki sprawiają, że Ministerstwo nie widzi potrzeby wprowadzania zmian legislacyjnych w tym zakresie. Mimo oczekiwań społecznych i interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich, obecna sytuacja prawna pozostaje bez zmian.

Podsumowanie

Artykuł omawia kontrowersje związane z przepisem art. 31zd ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z COVID-19, który zwalnia Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) z obowiązku wypłaty odsetek za opóźnienia w świadczeniach w okresie stanu zagrożenia epidemicznego. Mimo zakończenia stanu epidemii, przepis ten nadal obowiązuje, co budzi pytania o jego zasadność. Celem przepisu było złagodzenie obciążeń ZUS podczas pandemii, kiedy liczba wniosków o świadczenia znacznie wzrosła. W praktyce oznacza to brak dodatkowych kosztów dla ZUS i brak rekompensaty finansowej dla świadczeniobiorców za czas oczekiwania na środki.

Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) interweniował w tej sprawie, argumentując, że obecna sytuacja epidemiologiczna nie uzasadnia dalszego stosowania tego przepisu. RPO apeluje do ministra rodziny i polityki społecznej o zmianę regulacji prawnych, podkreślając potrzebę przywrócenia równowagi między interesami obywateli a działaniami instytucji państwowych. Mimo to Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej uznaje obecne przepisy za wystarczające, wskazując na utrzymujący się stan zagrożenia epidemicznego oraz poprawę terminowości wypłat przez ZUS jako powody braku zmian legislacyjnych.

FAQ

Jakie są alternatywy dla osób, które doświadczają opóźnień w wypłatach świadczeń przez ZUS?

Osoby doświadczające opóźnień mogą składać skargi do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz korzystać z pomocy Rzecznika Praw Obywatelskich. Mogą również zwrócić się o poradę prawną, aby dowiedzieć się, jakie kroki prawne mogą podjąć w swojej sytuacji.

Czy istnieją inne instytucje, które mogą pomóc w przypadku opóźnień ZUS?

Oprócz Rzecznika Praw Obywatelskich, osoby dotknięte opóźnieniami mogą zwrócić się do organizacji pozarządowych zajmujących się prawami obywatelskimi lub do biur poselskich, które mogą interweniować w ich imieniu.

Jak długo może trwać stan zagrożenia epidemicznego i jakie są kryteria jego zakończenia?

Stan zagrożenia epidemicznego trwa tak długo, jak jest to uzasadnione sytuacją epidemiologiczną w kraju. Jego zakończenie zależy od decyzji rządu, który ocenia ryzyko związane z rozprzestrzenianiem się chorób zakaźnych. Kryteria obejmują m.in. liczbę nowych przypadków zachorowań oraz poziom zaszczepienia populacji.

Czy można spodziewać się zmian w przepisach dotyczących odsetek w przyszłości?

Mimo obecnego stanowiska Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, zmiany w przepisach mogą nastąpić, jeśli sytuacja epidemiologiczna ulegnie dalszej poprawie lub jeśli presja społeczna na rząd wzrośnie. Warto śledzić komunikaty rządowe oraz działania Rzecznika Praw Obywatelskich.

Jakie są argumenty przeciwników utrzymywania obecnych przepisów dotyczących odsetek?

Przeciwnicy wskazują na niesprawiedliwość wobec osób oczekujących na świadczenia oraz na fakt, że obecna sytuacja epidemiologiczna nie uzasadnia już zwolnienia ZUS z obowiązku wypłaty odsetek. Argumentują również, że brak odsetek może zniechęcać ZUS do terminowego rozpatrywania wniosków.

Czy inne kraje stosują podobne przepisy dotyczące odsetek za opóźnienia świadczeń socjalnych?

Sytuacja różni się w zależności od kraju i jego systemu prawnego. Niektóre kraje mogą mieć podobne przepisy tymczasowe związane z pandemią COVID-19, ale wiele z nich powróciło już do standardowych regulacji dotyczących wypłat świadczeń i naliczania odsetek za opóźnienia.